Voorjaarsbeschouwingen: over je schaduw heenspringen

Mevrouw de voorzitter,

Nieuwbakken raadsleden – zoals ikzelf – zijn wat betreft de financiën van het stadsdeel de afgelopen maanden alle kanten op geslingerd. Tijdens de formatie zagen we de donkere wolken van de heroverwegingen samenpakken. Om een maand later in de jaarverantwoording het beeld aan te treffen van een stadsdeel waar het geld niet op lijkt te kunnen.

Met de recente brief van het dagelijks bestuur staan we weer met beide benen op de grond. Zonder gewijzigd beleid kijken we over vier jaar aan tegen een tekort van 10 miljoen. Dat maakt duidelijk dat de opgaven groter zijn dan we dachten. En dat vraagt om de bereidheid tot harde en soms pijnlijke keuzes.

Uit de brief van het dagelijks bestuur maken we ook op dat daarbij niet wordt gekozen voor de makkelijke route. Zoals het schrappen van subsidies waar we eenvoudig onderuit kunnen. Of de verkoop van vastgoed. En die keuze steunt de PvdA van harte.

De keuzen voor de toekomst moeten gebaseerd zijn op een deugdelijke visie op de toekomst van Amsterdam Centrum. En daarbij moeten we ook stilstaan bij de taak en rol die het stadsdeel hierin wil spelen. De nieuwe situatie vraagt om een nieuwe manier van denken. Wat moet het stadsdeel doen? En wat kan ook heel goed door burgerparticipatie en eigen initiatief worden opgepakt?

Met de kennis van nu – zoals dat tegenwoordig heet – kijken we wellicht anders aan tegen eerder genomen besluiten. Bijvoorbeeld. Een oud-Hollandse wijsheid luidt dat je het dak moet repareren als de zon schijnt. Nu de regenwolken zich aandienen kun je de vraag stellen of een half miljoen voor twee groene daken per jaar de meest zinnige uitgave is die je kunt doen. Dat geldt ook voor de tonnen die nodig zijn om aanlegsteigers uit de waternota mogelijk te maken. En moet het stadsdeel zich echt bezighouden met gedragsverrijking van dieren in Artis?

Het dagelijks bestuur geeft aan op een aantal punten de discussie met de Raad aan te willen gaan en die uitnodiging nemen we graag aan. Ook is gevraagd om op dit moment kaders mee te geven voor de eerste afwegingen op de korte termijn. Voor de PvdA-fractie bestaan die kaders uit de bekende trits: schoon, heel, veilig, sterk en sociaal. Ik loop ze kort langs.

Schoon

Sinds de oprichting van het Stadsdeel Centrum is de binnenstad zichtbaar schoner geworden. Dit wordt hoog gewaardeerd door bewoners én ondernemers. Wat ons betreft zeker geen post om het mes in te zetten. Zeker niet als je ziet dat een behoorlijke verlaging van het waarderingscijfer slechts een beperkte bezuiniging oplevert.

Heel

Ook is er veel werk gemaakt van de herinrichting van de openbare ruimte. In het HIOR – het Handboek Inrichting Openbare Ruimte – is onder aanvoering van Guusje ter Horst gekozen voor een openbare ruimte met de nadruk op RUIMTE. Door vast te houden aan deze visie werkt de stad al jaren aan een rustig, ruimtelijk en zich repeterend straatbeeld. Dat is een groot goed. Dat zie je recentelijk weer aan de Herenstraat en Prinsenstraat die prachtig zijn opgeknapt. Ineens komt een schoonheid van gevels en puien tevoorschijn die voorheen verborgen bleef achter geparkeerd blik en een rommelig straatbeeld. Vasthouden aan het HIOR, eventueel temporiseren van projecten, maar niet bezuinigen op de kwaliteit van de openbare ruimte. Daarvoor staat de PvdA-fractie. Met verandering en versobering van het ontwerp of afwijkende materiaalkeuzes slaan we letterlijk en figuurlijk de verkeerde weg in.

Veilig

Amsterdam kent een relatief veilige binnenstad, met een aantal uitzonderingen. Het project 1012 is en blijft voor ons een absolute prioriteit. Deze aanpak staat of valt met een lange adem, zoals we eerder zagen bij de opbloei van de Zeedijk. Het gaat bij 1012 niet alleen om veiligheid, we maken het gebied weer tot de huiskamer van heel Amsterdam. Wat ons betreft: niet bezuinigen, niet temporiseren.

Daarnaast moet iedereen zich prettig en veilig kunnen voelen in Amsterdam Centrum.  Helaas horen we steeds vaker over incidenten van intolerantie in de binnenstad. Of het nou gaat om geweld tegen vrouwen, homo’s, joden of zwervers. Dat is onacceptabel. We moeten stevig inzetten op voorlichting en vooral: op handhaving. Met één duidelijk meldpunt voor klachten, overlast en geweld kunnen we de handhaving verscherpen. Zo werken we aan doelgerichter en doelmatiger inzet.

Sterk

De PvdA zal zich in de komende periode stevig inzetten voor ondernemers in de binnenstad die werkgelegenheid creëren. De beweging om dienstverlening te verbeteren en regeldruk te verminderen moet worden voortgezet. Dit kan ook een besparing opleveren. Waar we de economie een impuls kunnen geven en diverse en kleinschalige bedrijvigheid kunnen stimuleren moeten we dat zeker doen. Daarvoor zijn meer instrumenten dan alleen geld.

Last but not least: sociaal.

Natuurlijk staat de PvdA voor bescherming van de sociale woningvoorraad. De kracht van Amsterdam centrum is de mix: een gemengde binnenstad waar zowel door de dikke portemonnee als door de kleine knip kan worden gewoond. We moeten wel oppassen dat we niet te star worden. PvdA-fractie is bereid de komende periode met een frisse blik naar de woningmarkt te kijken, mits we de beschikbaarheid van woningen voor lagere en middeninkomens op peil houden.

Maar ik wil bij ‘sociaal’ vooral focussen op welzijn. Dit terrein vraagt om een fundamentele heroriëntatie, waarbij we harde en pijnlijke besluiten niet uit de weg moeten gaan. Terwijl we ons nu afvragen of we nog wel 10.000 euro moeten uitgeven aan een wijkcentrum dat goed werk doet met vrijwilligers, zagen we vorig jaar een zwaar gesubsidieerd Ysterk met duurbetaalde managers als een pudding in elkaar zakken. Daar moeten we lessen uit trekken. Voor ons staat voorop dat we – zeker in economisch zware tijden – goed zorg blijven dragen voor zwakke en kwetsbare groepen. En dat buurtcentra een cruciale rol hebben te spelen in de sociale cohesie. Tegelijkertijd denken we dat ook hier euro’s gerichter en doelmatiger kunnen worden besteed. Het is geen terrein waarvan we – verblind door goede bedoelingen – nu al van roepen dat er volstrekt niet op te bezuinigen valt.

Ik kom tot een afronding.

Voorzitter, ik ben me ervan bewust dat ik geen kant en klaar rijtje bezuinigingsposten heb opgenoemd die vanavond nog kunnen worden ingeboekt. Wat ik namens de PvdA-fractie heb proberen aan te geven is dat wij deze crisis als kans willen zien. Dat we op belangrijke terreinen bereid zijn de discussie aan te gaan. Dat we daarbij over onze schaduw heen willen springen. En dat we ook pijnlijke keuzes niet uit de weg gaan.

Dank u wel.