De weigerpoliticus

Zal het lied ‘Luister Anita‘ ook opgenomen zijn in de musical over het leven van Mary Servaes die deze week in premiere gaat?

Met dit lied bond de Zangeres zonder Naam de strijd aan met die andere zangeres, de Amerikaanse Anita Bryant, die eind jaren zeventig internationale bekendheid verwierf als christen-fundamentalistisch anti-homoactiviste. De Zangeres verkreeg hiermee definitief de status van homo-icoon.

Maar beste vent hou gerust van je vriend
En strijd voor je rechten
Desnoods er voor vechten
Waar ze jou van beschuldigt,
Heb jij niet verdiend

Die strijd voor homorechten bereikte deze week, zo’n 35 jaar later een twijfelachtig hoogtepunt. De Tweede Kamer schaarde zich in meerderheid achter een verbod op de weigerambtenaar, ambtenaren van de burgerlijke stand die het vertikken om twee partners van het gelijke geslacht in de echt te verbinden.

De rollen lijken nu omgedraaid. Waar Anita Bryant de Amerikaanse politiek wilde gebruiken om homo’s terug in de kast te slaan, is de strijd waar de Zangeres zonder Naam toe opriep ontaard in een eindstrijd waar tolerantie jegens geloofsovertuiging kennelijk minder zwaar weegt dan tolerantie jegens geaardheid.

Van Kees Schuyt – hoogleraar sociologie van de UvA en tegenwoordig lid van de Raad van State – heb ik ooit een mooie definitie van tolerantie opgevangen: het onderdrukken van de neiging om anderen te onderdrukken. Trefzeker. Van die tolerantie lijkt in deze zaak weinig meer over.

Volgens Ineke van Gent, indiener van de verbodsmotie, hoef je geen trouwambtenaar te worden. Heb je moeite met het homohuwelijk, ga dan wat anders doen. Op zich waar. Tegelijkertijd hoef je bijvoorbeeld in Amsterdam niet getrouwd te worden door de twee weigerambtenaren in de hoofdstad. Er staan nog 498 andere ruimerdenkenden klaar om je wel in de echt te verbinden.

Een hoofdrol was in het nieuws weggelegd voor VVD-er Jeanine Hennis-Plasschaert. De verklaard tegenstander van weigerambtenaren moest tandenknarsend tegen het verbod stemmen, daartoe gedwongen door coalitiegenoot CDA en de reservestemmers van de SGP. Met gedoogpartner PVV als lachende derde die de de motie van Van Gent aan een meerderheid hielp en zich van haar meest roze kant kon laten zien.

Vorig jaar nog tijdens een verkiezingsdebat maakte Hennis indruk. Ik twitterde: ‘als je dan toch op de VVD stemt, stem dan op haar’. Het kwam me op een vermaning te staan van Dolly Bellefleur. Ging ik nou campagne voor de VVD voeren? Iedereen die op mijn advies een roze stem op Hennis uitbracht: sorry. Stevige praat tijdens verkiezingscampagnes, zelfs als het om principes als homorechten draait, zijn kennelijk ook bij haar geen garantie voor de toekomst. Van weigerambtenaar naar weigerpoliticus.

Ik weet eigenlijk niet waar ik meer moeite mee heb. Van Gent die vanwege homorechten de tolerantie voor gelovigen uit het oog verliest. PVV-ers die het opkomen voor homorechten vooral gebruiken in hun anti-islam retoriek. Of een Hennis die hoog van de toren blaast om vervolgens uit coalitiebelangen haar eigen principes te grabbel te gooien.

Ik vind het een groot goed dat in dit land mensen van het gelijke geslacht kunnen trouwen. Dat er een kleine minderheid is die vindt dat het huwelijk voor een man en een vrouw bestemd is, laat ze. Gelukkig zijn we zo ver dat we daar in dit land onze schouders over kunnen ophalen.Van een ophitserij à la Bryant is allang geen sprake meer. Juist van een minderheid zou je begrip voor een andere minderheidspositie verwachten.

De strijd tegen de weigerambtenaar gaat niet over homorechten. Het is een achterhoedegevecht tussen politici die elkaar verdringen om te laten zien hoe homovriendelijk ze wel niet zijn. En Hennis heeft deze week laten zien dat we daar niet al te makkelijk in moeten trappen.