Adaptability: wat bedrijven kunnen leren van de koolmees

De vogels stonden voor een raadsel. De open melkflessen voor de deur waar ze altijd heerlijk van snoepten, waren ineens afgesloten door een alumniumdop. Al gauw ontdekten koolmeesjes dat de dop gewoon lek te prikken was. Iets wat roodborstjes zelden deden. Zijn meesjes intelligenter? Welnee: ook in de natuur bestaat zoiets als ‘wisdom of the crowds’.

Roodborstjes hebben hun eigen territorium en dulden geen soortgenoten in hun omgeving. Mezen leven juist in zwermen. Toen eenmaal een mees had ontdekt dat de flessen te openen waren, namen zijn zwermgenoten dit truukje gauw over. Als een roodborstje al op dat idee kwam, dan was er niemand in de buurt om dat kunstje af te kijken.

High Performance Organization
Samen leren wordt in deze tijd van snelle verandering steeds belangrijker. Oud-hockey coach Tom van ’t Hek illustreerde dat aan de hand van een Engels onderzoek dat de halfwaardetijd van kennis door de decennia heen sterk is afgenomen. Kennis heeft nu nog een waarde van drie jaar voor het is verouderd. Dat betekent een leven lang leren. En omdat je de snelle ontwikkelingen niet alleen kunt verwerken is ‘samen leren’ het devies.

Wat geldt voor koolmeesjes, geldt ook voor organisaties, zo bewees André de Waal. Op basis van 230 onderzoeken en 2600 wereldwijde enquêtes ontdekte hij de succesformule van de High Performance Organization (HPO). Het zijn organisaties met een duidelijke visie gericht op lange termijn continuïteit. Die sterk gericht zijn op signalen uit hun omgeving en op basis daarvan hun prestaties verbeteren en innoveren. Dat kunnen ze doordat medewerkers de ruimte krijgen en management coachend optreedt en besluitvaardig is.

The new competitive advantage
Zo ontstond het denken over adaptibility (aanpassingsvermogen) of agility (wendbaarheid). Wie snel kan reageren op veranderingen in de omgeving en daarop de organisatie, producten en dienstverlening kan aanpassen is op de lange termijn succesvoller.

Daarmee staat het traditionele strategiedenken met lege handen. Wat heb je aan vijfjarenplannen als de wereld volgend jaar er geheel anders uit kan zien. Wat moet je met jaarrapportages als je maandelijks nieuwe ontwikkelingen ziet? En welke zekerheid bieden marktanalyses als je weet waar de markt begint en waar deze eindigt? Een ding is duidelijk: vaste zekerheden als schaalvoordelen, marktleiderschap en vaardigheden zijn schijnzekerheden geworden in snel veranderende tijden.

Martin Reeves en Mike Deimler van de BCG stellen daarom in hun artikel ‘Adaptability: The New Competitive Advantage’ dat organisaties moeten inzetten op wendbaarheid: continu open staan voor signalen uit de omgeving, ruimte bieden om te experimenteren en niet ophouden met denken bij de grenzen van je eigen organisatie: het hele ecosysteem van toeleveranciers, partners en conculega’s heb je nodig om die capaciteiten, ideeën en creativiteit te mobiliseren die je ineens nodig blijkt te hebben.

Leiderschap
Gelukkig lijkt de Nederlandse economie al verdacht veel op de zwermen van koolmeesjes: medewerkers met een nuchtere oplossinggerichtheid, organisaties in ketens de makkelijk samenwerken. De crux zit ‘m met name in het leiderschap van organisaties. Weten ze de intern de dialoog aan te zwengelen, hun medewerkers de ruimte te geven om te experimenteren en fouten te maken en hun organisaties te inspireren om snel in beweging te komen. Een thema waar we bij Boer & Croon het komende jaar volop mee aan de slag gaan.